తిథి అంటే వేద సమయ గణితము ప్రకారము చంద్రమాసము లో ఒక రోజును తిథి అంటారు. ప్రతి చాంద్రమాసములో 30 తిధులు ఉంటాయి, సూర్యుడు నుండి చంద్రుని కదలికలు తిధులవుతాయి, ఉదాహరణకు సూర్యుడు చంద్రుడు కలిసి ఉంటే అమావాస్య, అదే సూర్యచంద్రులు ఒకరి కి ఒకరు సమాన దూరములో వుంటే పౌర్ణమి అవుతుంది, శాస్త్రీయముగా సూర్యుడు, చంద్రున్ని కలుపుతూ ఉన్న అక్షాంశ కోణము 12 డిగ్రీలు పెరగడానికి పట్టే కాలాన్ని తిథి అనవచ్చు.. తిధులు సూర్యోదయమున ప్రారంభము కావు సూర్యాస్తమయానికి ముగియవు. రోజులోని ఏ వేళలలో అయినా మొదలయ్యి, అంతమయ్యే అవకాశము ఉంది. ఒక్కొక్క తిథి దాదాపు 19 నుండి 26 గంటల సమయము ఉండవచ్చును.
- తిథి అనగా తేది, దినము, రోజు అని అర్థం. ప్రస్తుత కాలంలో ఈరోజు తేది ఎంత? అని అడిగితే క్యాలెండరు చూసో, వాచి చూసే, గుర్తుంటె ఆ తేది చెప్తారు. ఇవి నెలకు 30, 31 వుంటాయి. ఇది ఇంగ్లీషు పద్ధతి. సర్వత్రా ఇదే పద్ధతి వ్యవహారంలో ఉంది.
- గత కాలంలో తిథి అంటె తేది అనే సమానార్థంలోనే, చాంద్ర మాస దినాలలో విదియ, తదియ, ద్వాదశి, త్రయోదశి అని చెప్పేవారు. ఆకాశంలో చంద్రుడు అమావాస్య రోజున పూర్తిగా కనిపించడు. ఆ మరుదినము సన్నని రేఖలా కనుపించిన చంద్రుడు దిన దినాభివృద్ధి చెందుతూ పదునైదవ రోజున పూర్ణ చంద్రుడుగా అగుపిస్తాడు. ఆనాడు పౌర్ణము.
- ఆ మరు దినము చందమామ దినదినానికి క్షీణించి పదునైదవ రోజున పూర్తిగా కను మరుగౌతాడు. ఆ రోజు అమావాస్య. ఈ తతంగ మంతా సూర్య చంద్రుల గమనం వల సంభవిస్తుంది. (నిజానికి భూబ్రమణం వల్ల) ప్రకృతి సిద్ధంగా ఏర్పడుతున్న ఈ తిథిని అది ఏ తిదో చందమామను చూచి చెప్పేవారు.
- శాస్త్రీయంగా చెప్పాలంటే చాంద్ర మాసానికి 29-1/2 రోజులు. సూర్యును నుండి 12 డిగ్రీలకు ఒక తిథి ఏర్పడుతుంది. పూర్తి వృత్తానికి 360 డిగ్రీలు. ఆ విధంగా 180 డిగ్రీలు సూర్య చంద్రుల మధ్య వున్నప్పుడు పౌర్ణమి ఏర్పడుతుంది.
- అదే విదంగా ఒకే డిగ్రీలో సూర్య చంద్రులున్నప్పుడు ఏర్పడేదె అమావాస్య. ఇప్పటిలాగా క్యాలెందరో, వాచీనో చూసి చెప్ప నవసరంలేదు. నిరక్షరాస్యులు సైతం చందమామ వైపు చూసి అది ఏ తిదో చెప్పగలిగేవారన్న మాట. ఇది ఒకప్పటి భారతీయ పద్ధతి.
01 పాడ్యమి కి అధిదేవత - అగ్ని
02 విదియ కి అధిదేవత - బ్రహ్మ
04 చవితి కి అధిదేవత - వినాయకుడు
06 షష్ఠి కి అధిదేవత - కుమారస్వామి
08 అష్టమి కి అధిదేవత - శివుడు
10 దశమి కి అధిదేవత - యముడు
12. ద్వాదశి కి అధిదేవత - విష్ణువు
14. చతుర్దశి కి అధిదేవత - శివుడు
15. పున్నమి/పూర్ణిమ/పౌర్ణమి అధి దేవత - చంద్రుడు
16. అమావాస్య అధి దేవత - పితృదేవతలు
ఏ తిథి లో ఏ దేవత పండుగ వస్తుంది
2. విదియ - అశ్వని దేవతలు
4. చవితి - వినాయకుడు (వినాయక చవితి)
6. షష్ఠి - సుబ్రమణ్యస్వామి (సుబ్రమణ్యషష్ఠి)
8. అష్టమి - శ్రీ కృష్ణుడు (కృష్ణాష్టమి)
10. దశమి - దుర్గాదేవి (విజయదశమి)
12. ద్వాదశి - కూర్మావతారం (క్షేరాబ్ధి ద్వాదశి)
13. త్రయోదశి - శివుడు, శనీశ్వరుడు (శని త్రయోదశి )
15. పూర్ణిమ - సద్గురువులు, గురువులు (గురు పూర్ణిమ)
ఏ తిథి కి ఏ శూల మంచిది
- తూర్పు :- పాడ్యమి నవమి.
- ఆగ్నేయము :- తదియ, ఏకాదశి.
- దక్షిణము :- పంచమి, త్రయోదశి.
- నైరుతి :- చవితి, ద్వాదశి.
- పడమర :- షష్ఠి, చతుర్ధశి.
- వాయవ్యము :- సప్తమి, పూర్ణిమ.
- ఉత్తరము :- విదియ, దశమి.
- ఈశాన్యము :- అష్టమి, అమావాశ్య
1. పాడ్యమి అంటే శ్రద్ధ: శ్రద్ధతో పనిచేయుట, పనులయందు జాగరూకతశ్రుతము, శాస్త్రముల ఆచరించుట
2. విదియ అంటే మైత్రి : కొత్త పరిచయాలు, మంచి మిత్రులు, చికిత్సారంభం ప్రసాదము, మనోవికాసం పొందడం జరుగుతుంది.
3. తదియ అంటే దయ : దయతో ఆర్తులకు సేవచేయుట అభయం- నిర్భయము, అభయ మిచ్చుట
4. చవితి అంటే శాంతి: శాంతి ధ్యానము, సత్సంగముసుఖము-కార్యసిద్ధి
5. పంచమి అంటే తుష్టి: తృప్తి పడుట, అసంతృప్తిని విడచుట, ప్రజాహిత కార్యములుముదము-ఆనందము
6. షష్ఠి అంటే పుష్టి : ఆతిథ్యము, మంచి భోజనము, కలహములు రాకుండా జాకరూకత స్మయము- గర్వము కలుగుట
7. సప్తమి అంటే క్రియ: ప్రియము నిష్టతో కార్యాచరణ, తపసు, వేద్యయనం, శరణాగతియోగము-దైవముతో యోగము, విగ్నములు తొలగుట, ప్రయోజనము
8. అష్టమి అంటే స్వాహాదేవి: వ్యాయాయము, అగ్నికార్య్సములు, పోటీలో నిలుచుట, సిద్ధిని పొందుటకు చేయవలసిన కార్యములు, ఆరోగ్యకరమైన ఆహారంశ్రమతో విజయమును సాధించుట
9. నవమి అంటే ఉన్నతి: నవమి నాడు ఉన్నతి కల్గును సత్పురుషుల సన్నిధిలో వినయముతో మెలగుట దర్పం, అపురూపమైన విద్య, అధికారం, శక్తి, తెలివి వలన కలుగు దర్పం. గుర్తింపు కొరకు గొప్ప కొరకు పాటుపడుట నివారించని ఎడల పేదరికం సంభవించును
10. దశమి అంటే బుద్ధి: బుద్ధి వివేకముతో కార్యాచరణ చేయుట అర్ధము-ప్రయోజనము, పరిస్థితులను సద్వినియోగ పరచుట
11.ఏకాదశి మేధస్సు: మేధ కార్యములందు శుభం, విద్యలను సద్వినియోగపరచుకొనుట స్మృతి-కావలసిన సమయంలో విద్యలు స్పురించి ప్రయోజనం సమకూరుట
12. ద్వాదశి అంటే తితిక్ష: పరిస్థితులను, ఇతరుల ప్రవర్తనను ఓర్చుకొనుటక్షేమం- ఓర్పువహించిన వారికి ఆపదలు రావు
13. త్రయోదశి అంటే హ్రీ : కార్యములందు శుభం, నైతికంగా దిగజారకుండా జాగరూయకత వహించుటప్రశ్రయం- చెడుపనులను చేయకుండుట, ఇతరుల విశ్వాసం చూరగొనుట
14. చతుర్ధశి అంటే మూర్తి: ఏ పని చేయక ఆత్మధ్యానం, పరమాత్మ ధ్యానం చేయుట సకల సద్గుణములు కలుగును
15. పూర్ణిమ అంటే సతీదేవి: (శక్తి, షోడశి మాంగల్యాది దేవతలు)దౌవధ్యానం, దేవీ ఉపాసనప్రజ్ఞ - జగన్మాత అనుగ్రహము, ఉన్నత లక్ష్యసిద్ధి
15. అమావాస్య అంటే పితృలోకము: బ్రహ్మచర్య సాధన, పరబ్రహ్మ ధ్యానంతేజస్సు, ధారణ శక్తి, జ్ఞానం, విజ్ఞానం, బ్రహ్మనిష్ట
ఈ క్రింది వీడియో యు. ఆర్ య. ల లో తిథి గురించి తెలుసుకోండి
Note:
దయచేసి క్రింది ఉదహరించిన నా బ్లాగులు, ఛానళ్ళు, ఫేస్బుక్ పేజీలు గ్రూప్ లు చూడండి లైక్ ,షేర్. నోటిఫికేషన్ కోసం సబ్స్క్రయిబ్ చేయండి,
My blogs:
Wowitstelugu.blogspot.com
https://wowitstelugu.blogspot.com
teluguteevi.blogspot.com
https://teluguteevi.blogspot.com
wowitsviral.blogspot.com
https://wowitsviral.blogspot.com
Youtube Channels:
bdl 1tv (A to Z info television),
https://www.youtube.com/channel/UC_nlYFEuf0kgr1720zmnHxQ
bdl telugu tech-tutorials:
https://www.youtube.com/channel/UCbvN7CcOa9Qe2gUeKJ7UrIg
My Admin FaceBook Groups:
Hinduism, Hindu culture and temples హిందుత్వం,హిందూ సంప్రదాయాలు, ఆలయాలు
https://www.facebook.com/groups/dharmalingam/
Humanity, Social Service/ మానవత్వం / సంఘసేవ
https://www.facebook.com/groups/259063371227423/
Graduated unemployed Association
https://www.facebook.com/groups/1594699567479638/
Comedy corner
https://www.facebook.com/groups/286761005034270/?ref=bookmarks
Wowitsinda
https://www.facebook.com/groups/1050219535181157/
My FaceBook Pages:
Educated Unemployees Association:
https://www.facebook.com/iamgreatindian/?ref=bookmarks
Hindu culture and traditional values
https://www.facebook.com/iamgreatindian/?ref=bookmarks
My tube tv
https://www.facebook.com/My-tube-tv-178060586443924/?modal=admin_todo_tour
Wowitsviral
https://www.facebook.com/Durgagenshvizag/?modal=admin_todo_tour
My email ids:
